Onbegrijpelijk: 500 miljoen extra voor defensie en 330 miljoen besparing op kerntaken?

Summary

Mieke Schauvliege wijst erop dat de Vlaamse regering 500 miljoen euro extra vrijmaakte voor een Vlaams Defensiefonds—hoewel defensie een federale bevoegdheid is—en kort daarna 330 miljoen extra wil besparen op kerntaken zoals waterbeleid, zorg en onderwijs. Beide beweringen zijn grotendeels correct: het Defensiefonds bestaat uit een extra vermogensinbreng van 500 miljoen euro buiten de reguliere begroting, en de besparing van 330 miljoen euro op kerntaken is bevestigd in de begrotingsmaatregelen van minister Weyts. Defensie blijft echter formeel een federale bevoegdheid, zoals de federale structuur van België voorlegt.

De Bewering

“Niet te begrijpen. De Vlaamse regering heeft nog maar pas 500 miljoen euro ‘extra uitgaven’ voorzien voor defensie terwijl dat geen Vlaamse bevoegdheid is en gaat nu 330 miljoen euro extra besparen op haar kerntaken zoals waterbeleid, zorg en onderwijs.”
– Mieke Schauvliege (Groen), 2 mei 2025

De Feiten

1. 500 miljoen euro Defensiefonds

   • In het paasakkoord van 4 april 2025 besloot de Vlaamse regering een Vlaams Defensiefonds van 1 miljard euro op te richten, waarvan 500 miljoen euro door de Vlaamse overheid buiten de reguliere begroting wordt ingebracht, en 500 miljoen via privaat kapitaal en Belfius-dividend.
   • De helft van het fonds is dus “extra” in die zin dat het niet gecompenseerd wordt door andere posten in de begroting.

2. Defensie is federale bevoegdheid

   • Volgens de officiële bevoegdheidsverdeling is defensie exclusief toegewezen aan de federale overheid; gewesten en gemeenschappen mogen enkel dual-use-onderzoek en -industrie ondersteunen, maar niet in materieel zoals wapens en militair materieel investeren.
   • De Vlaamse overheid richt zich in het Defensiefonds bijgevolg op ondersteuning van de defensie-industrie, niet op operationele defensie-uitgaven.

3. 330 miljoen euro besparing op kerntaken

   • In mei 2025 kondigde minister van Begroting Ben Weyts aan dat de regering 330 miljoen euro extra zal besparen, onder meer door trager indexeren van lonen en uitkeringen en in te snoeien op kerntaken zoals waterbeleid, zorg en onderwijs.
   • Deze maatregel is formeel vastgelegd in een begrotingsaanpassing van begin mei 2025 om het tekort af te bouwen en het evenwicht vóór 2027 te halen.

Onze Analyse

• Het extra 500 miljoen voor het Defensiefonds is feitelijk juist en betreft middelen buiten de reguliere begrotingskaders, maar valt binnen de federele bevoegdheidsverdeling van België: Vlaanderen mag enkel dual-use‑onderzoek en -industrie steunen, niet operationele defensie-uitgaven.
• De 330 miljoen euro besparing is correct aangekondigd en omvat vertraging van indexering én reduceren van uitgaven in kerntaken, inclusief waterbeleid, zorg en onderwijs.
• Schauvliege’s kritiek dat dit “niet te begrijpen” is, weerspiegelt een reële spanning tussen begrotingsdiscipline en politieke prioriteiten, maar is geen onwaarheid: beide financiële manoeuvres zijn daadwerkelijk genomen.

Conclusie

De bewering van Mieke Schauvliege is grotendeels waar. Het 500 miljoen euro extra voor het Defensiefonds en de 330 miljoen euro besparing op kerntaken zijn feitelijk correct. De problematiek rond federale versus regionale bevoegdheden onderstreept echter de complexiteit van deze politieke keuzes.