‘Jacht’ op zieken, werklozen en vluchtelingen versus miljarden voor defensie?

Summary

De federale coalitie verscherpte in 2025 de ziekteuitkeringen met sancties bij gemiste medische evaluaties en werkgeversbijdrage vanaf week 5 en 8 , en beperkte de werkloosheidsuitkeringen tot maximaal twee jaar, waardoor circa 100 000 werklozen hun uitkering kwijt kunnen raken. Het migratiebeleid werd door premier De Wever gepresenteerd als de “strengste ooit”, met snellere asielprocedures en versnelde uitzettingen. Tegelijk verhoogt België het defensiebudget met ruim €4 mrd om 2 % van het bbp te halen, deels via de EU‑escape clause en herclassificatie van uitgaven, en kondigde De Wever €1 mrd extra militaire hulp aan Oekraïne aan. Ondertussen zullen pensioenen boven €5 000 geen automatische indexering meer krijgen, besparingen die oplopen tot honderden miljoenen per jaar. De combinatie van sociale verscherping en fors verhoogde defensie-uitgaven maakt Mertens’ uitspraak grotendeels waar.

De Bewering

“Hoeveel erger kan het zijn dan een regering die een jacht ontketent op langdurig zieken? … op werklozen … op mensen op de vlucht? … maar ineens zijn er wel miljarden voor oorlogstuig.”
– Peter Mertens (PVDA‑PTB), 1 mei 2025

De Feiten

1. ‘Jacht’ op langdurig zieken

De coalitie voerde in mei 2025 maatregelen in waarbij langdurig zieken:

• Hun uitkering verliezen bij een tweede niet-uitgevoerde medische evaluatie
• Werkcapaciteit na 8 weken getoetst door externe preventiediensten
• Werkgevers 30 % van de uitkering moeten bijdragen in maand 2–3

2. ‘Jacht’ op werklozen

De werkloosheidsuitkering werd gelimiteerd tot 2 jaar, waarna circa 100 000 mensen (voornamelijk onder 55 jaar) geen uitkering meer ontvangen.

3. ‘Jacht’ op vluchtelingen

Het migratiebeleid omvat:

• Subsidiêre bescherming in plaats van volwaardig vluchtelingenstatuut
• Versnelde uitzettingen en minder opvangcapaciteit
• Strenge asielprocedures
   …uitgevoerd onder het motto “strengste migratiebeleid ooit”}.

4. Miljarden voor ‘oorlogstuig’

• €4 mrd extra defensie in 2025 om 2 % bbp te bereiken, eerder dan gepland tegen 2029.
• EU-escape clause voor defensie-uitgaven vrijwaart deze vermeerdering van begrotingsregels.
• €1 mrd extra hulp aan Oekraïne aangekondigd door De Wever.
• Discussie over herclassificatie van civiele uitgaven en staatsactiva om wapenbudget te financieren.

5. Bezuinigingen op pensioenen

• Pensioenen boven €5 030 worden vanaf juli 2025 niet meer geïndexeerd, goed voor 65 000 pensioenen en jaarlijks besparingen van €87 mln in 2026 oplopend tot €318 mln in 2029.
• Bonus‑malus voor vervroegd en uitgesteld pensioen vormt extra druk op uitkeringsrechten.

Onze Analyse

De maatregelen voor langdurig zieken en werklozen zijn streng en door de coalitie – inclusief Vooruit – gedragen, wat de beeldspraak van een ‘jacht’ rechtvaardigt. De migratieverscherping komt overeen met regeringsnota en uitvoeringsbesluiten. De fors hogere defensiebestedingen bevestigen de prioritairs verschuiving naar militaire uitgaven. De pensioenindexatie voor hogere pensioenen werd effectief beperkt. De feiten ondersteunen Mertens’ kernpunt: sociale rechten worden afgeroomd terwijl er “miljarden voor oorlogstuig” vrijkomen.

Conclusie

De claim is grotendeels waar. Alle genoemde elementen — ‘jacht’ op kwetsbaren en miljarden voor defensie — zijn gedocumenteerd en uitgevoerd, waarbij de beeldspraak sterk is, maar de beleidskeuzes exact overeenkomen met de bewering.