Minder controles kan wachttijden bij artsen oplossen

Samenvatting

Patrik Vankrunkelsven beweert dat België meer artsen per hoofd van de bevolking telt dan andere landen, en dat onnodige jaarlijkse controles (orthopedie, urologie, dermatologie, cardiologie) de wachttijden voor noodzakelijke zorg verlengen. Hij suggereert dat simpelweg schrappen van deze controles het probleem oplost. Feitelijk:

• België heeft 3,1–3,3 artsen per 1 000 inwoners, ruim onder het EU‑gemiddelde (3,6–4,1).
• NICE en Europese vakverenigingen verbieden routinematig beeldvorming of onderzoeken zonder klinische indicatie, maar volgen richtlijnen.
• Huidkankerscreening wordt niet bevolkingsbreed aanbevolen in de EU; hoogrisicogroepen alleen.
• Echo- en stress‑monitoring bij stabiele hartpatiënten is gebonden aan klinische trigger, niet een verplicht jaarlijks schema.
• Geavanceerde verpleegkunde (APN/NP) kan wachttijden substantieel reduceren, maar is in België nog beperkt ingezet.
• Patiënten wachten 2–5 weken op een huisartsafspraak; het kán niet simpelweg worden weggeprogrammeerd door controles te schrappen.

De Feiten

1. Artsendichtheid

• 3,3 artsen per 1 000 inwoners in 2021; EU‑gemiddelde 4,1.
• België in 2017: 3,1 per 1 000 versus EU‑gemiddelde 3,6.

2. Richtlijnen voor specialistische controles

• Osteoartritis: NICE adviseert géén routinematige X‑ray follow‑ups zonder symptomen.
• BPH: EAU‑richtlijnen raden uroflowmetrie aan bij follow‑up, niet optioneel.
• Dermatologie: EU‑landelijk géén populatiescreening; enkel risicogroepen.
• Cardiologie: Echo en stress‑tests alleen bij klinische verandering, niet jaarlijks routinematig.

3. Wachttijden en toeleiding

• Belgen wachten 2–5 weken op huisartsafspraak; zorgdruk verschilt regionaal.
• KCE en OECD pleiten voor meer eerstelijnspersoneel, inclusief APN/NP en digitale consulten, in plaats van schrappen van controles.

Onze Analyse

• De lage artsendichtheid in België wijkt niet af naar boven van EU‑gemiddeldes.
• Specialisten handelen volgens richtlijnen: veel ‘controles’ zijn evidence‑based aanbevolen.
• Wachttijden zijn het gevolg van infrastructuur, spreiding en eerstelijnstekorten, niet louter overconsumptie.
• Task shifting naar APN/NP en teleconsultaties bieden een werkelijk oplossings­perspectief voor huisartsenzorg.

Conclusie

De claim van Patrik Vankrunkelsven dat België bovengemiddeld veel artsen heeft en dat het schrappen van specialistische controles wachttijden automatisch doet verdwijnen, is grotendeels onwaar. Richtlijnen bepalen welke follow‑up nodig is, en de ware bottleneck zit in eerste‑lijnscapaciteit en organisatie van de zorg, niet in ‘onnodige’ consulten. Beleid gericht op versterking van de huisartsenzorg is essentieel voor het verbeteren van de gezondheidszorg.