Kan collectieve vergeldingsmaatregelen Trump ‘laten knipperen’?

Samenvatting

Paul De Grauwe betoogt dat de Verenigde Staten met circa 15 % van de wereldhandel relatief klein zijn, politiek en economisch kwetsbaar voor vergeldingsmaatregelen, en dat collectieve tariefverhogingen Trump zullen dwingen concessies te doen. Uit onze analyse blijkt:

• De VS vertegenwoordigden in 2023 ongeveer 12–14 % van de wereldhandel in goederen en diensten, niet exact 15 % maar vergelijkbaar in orde van grootte.
• Importtarieven door de VS hebben in Q1 2025 een recorddrag van 4,8 pp op de Amerikaanse GDP veroorzaakt, met wereldwijde groeivertraging als gevolg.
• Politieke druk door exporteurs (Canada, Mexico, EU‑landen) leidde in 2019 tot terugname van staal‑ en aluminiumtarieven.
• De claim dat hedgefondspaniek de VS recentelijk haperde door vermogensliquidaties (maart 2025) is ongefundeerd: er zijn géén meldingen van massale staatsobligatieverkopen door hedgefondsen in verband met tarieven .
• Trump heeft inderdaad concessies gedaan aan bondgenoten (Zuid‑Korea, EU) na lobbydruk, maar wél altijd vanuit onderhandelingspositie.
• De politieke realiteit vereist gecoördineerde actie: enkel eensgezinde vergelding vermindert het risico op asymmetrische tegenreacties en isolatie .

Het fundament is kloppend, maar de nuance ontbreekt: financiële markten reageerden eerder gematigd, en samenwerking onder landen blijkt lastig te organiseren. Daarom beoordelen we De Grauwes stelling als half waar.

De Bewering

“De VS vertegenwoordigen slechts 15 % van de wereldhandel, zijn kwetsbaar voor importtarieven en kunnen geïsoleerd worden door 85 % van de handelsnaties om Trump te dwingen toe te geven.”
– Paul De Grauwe, De Morgen, 5 mei 2025

De Feiten

1. Aandeel VS in wereldhandel

• Volgens de WTO bedroeg de totale waarde van wereldhandel (goederen + diensten) US$ 30,5 triljoen in 2023. De VS exporteerden US$ 3,07 triljoen goederen en diensten, oftewel ~10 % van de wereldhandel in waarde. Inclusief imports (US$ 3,08 triljoen) is de VS‑marktaandeel ~12 %.
• UNCTAD rapporteert een wereldhandel van € 33 triljoen in 2024 en VS‑uitvoer van € 5 triljoen, wat neerkomt op ~15 %.

2. Economische kwetsbaarheid

• Q1 2025: Amerikaanse importsurges vooraan kosten de GDP 4,8 percentagepunt groei, grootste sinds WOII.
• Reuters meldt dat de wereldgroei al vertraagt door Amerikaanse tarieven, en dat exportgroei onder druk staat.

3. Politieke druk & concessies

• In 2019 gaven Trump-administraties concessies aan Canada en Mexico door uitzonderingen op staal‑ en aluminiumtarieven op te heffen na intensieve lobby van exporteurs.
• 2025: Braziliaanse en Zuid‑Koreaanse onderhandelingen lopen over nieuwe Amerikaanse tarieven, maar concrete terugnames zijn beperkt tot bilaterale deals.

4. Financiële markten

• Artikel ‘How Trump could make Americans permanently poorer’ (Vox) signaleert dat de dollar 9 % in waarde daalde sinds herinvoering van tarieven, mede door kapitalen die week naar veilige havens vluchtten.
• Er is geen bewijs dat hedgefondsen massaal staatsobligaties verkochten in maart 2025 om liquiditeitsredenen; Reuters‑rapporten over ‘flash crash’ refereren niet aan tarieven als trigger .

Onze Analyse

• De wereldhandels‑share van de VS ligt tussen 12–15 %, dus De Grauwe’s 15 % is een redelijke afronding, maar niet exact.
• Politieke economie leert dat vergeldingsmaatregelen druk kunnen opbouwen, wat in 2019 al deels bleek via staal‑tarieven.
• De voorstelling van een financiële crisis door tarieven is overdreven: marktreacties waren gematigd en incidenteel.
• Collectieve actie is theoretisch effectief, maar praktisch moeilijk door divergerende belangen en gebrek aan coördinatie.

Conclusie

Paul De Grauwe’s kolom bevat juiste kerninzichten over kwetsbaarheid en de logica van vergeldende tarieven, maar overdrijft de directe financiële impact en vereenvoudigt de coördinatie-uitdagingen. De claim is daarom half waar.