Zijn Franse pantservoertuigen écht vertienvoudigd in prijs en zoekt Defensie €3 mrd?

Samenvatting

De oorspronkelijke 2018‑overeenkomst voor de aankoop van 382 Griffon‑ en 60 Jaguar‑voertuigen door België bedroeg ongeveer €1,5 mrd; in 2025 schat het Rekenhof de totale levenscycluskost (aankoop, onderhoud, infrastructuur, munitie) op €14,4 mrd, bijna tienmaal hoger. Minister Theo Francken kondigde vervolgens aan dat België uiterlijk juni de NAVO‑norm van 2 % van het BBP moet bereiken, waarvoor €2,4 mrd uit een nieuw Defensiefonds komt en €0,6 mrd via herclassificatie van uitgaven – opgeteld €3 mrd extra middelen. De lopende F‑35‑aankoop (34 jets) heeft een contractwaarde van circa €4 mrd tot 2030 en een geschatte levenscycluskost van €12,4 mrd, en is volgens parlementaire audits doorlopen volgens regels.

De Bewering

“Een vierhonderdtal Franse pantservoertuigen … zou €1,5 mrd kosten. Deze prijs vertienvoudigde ondertussen tot €14,4 mrd(!). … Diezelfde partij zoekt nu met minister Francken €3 mrd tegen juni om geen gezichtsverlies te lijden op de geplande NAVO‑top. Breng deze chaos op orde, annuleer de peperdure F‑35’s en stop met buitensmijten van belastinggeld!”
– Tom Van Grieken, 4 mei 2025

De Feiten

1. Initieel contract van €1,5 mrd
   In oktober 2018 keurde de regering‑Michel de aanschaf goed van 382 VBMR Griffon en 60 EBRC Jaguar voor €1,5 mrd zonder installatie- of gebruikskosten.

2. Totale kost van €14,4 mrd
   Een recent rapport van het Rekenhof berekent de levenscycluskost (inclusief onderhoud, infrastructuur en munitie) op €14,4 mrd.

3. Vraag naar €3 mrd extra
   Minister Francken wil vóór de NAVO‑top in juni de 2 % BBP‑norm halen door via een nieuw Defensiefonds €2,4 mrd te werven en €0,6 mrd door uitgaven te herclassificeren, totaal €3 mrd.

4. F‑35‑aankoop
   België bestelde 34 F‑35A‑jets in 2018 voor €4 mrd (inclusief support tot 2030) en rekent op een levenscycluskost van circa €12,4 mrd over 40 jaar. Een parlementaire audit concludeerde dat de gunning voldeed aan alle procedures.

Analyse

• De prijsopgave van €1,5 mrd naar €14,4 mrd weerspiegelt geen fraude maar het verschil tussen initiële aanschaf en volledige levenscycluskosten.
• De €3 mrd die Francken zoekt, komt grotendeels uit een nieuwe Defensiefonds en uit herclassificatie, niet uit extra dagdagelijkse begroting.
• De F‑35‑kosten liggen in lijn met internationale levensduurbudgetten; het volledig annuleren van de reeds overeengekomen aankoop zou contractuele boetes en operationele gaten veroorzaken.

Conclusie

De bewering is grotendeels waar. De kosten van de Franse pantservoertuigen zijn inderdaad vertienvoudigd wanneer alle bijkomende uitgaven worden meegeteld, en minister Francken zoekt circa €3 mrd om de NAVO‑norm te halen. De oproep om de F‑35‑aankoop te annuleren is een politieke keuze, maar de feitelijke contract- en levenscycluskosten zijn correct weergegeven.